Τριμερής συνάντηση με «άρωμα» διπλωματίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ

Σε νέο κύκλο διπλωματικών επαφών εισέρχεται η Ελλάδα, αυτή τη φορά σε συνεργασία με το Ισραήλ, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της στις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.

Η σημερινή τριμερής συνάντηση στην Αθήνα μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, Γιώργου Γεραπετρίτη, Κωνσταντίνου Κόμπου και Γκίντεον Σαάρ, πραγματοποιείται στο πλαίσιο της διαρκούς συνεργασίας των τριών χωρών. Ωστόσο, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα λόγω των πρόσφατων εξελίξεων και της στασιμότητας που επικρατεί στις ερευνητικές εργασίες για τη χάραξη της διαδρομής του καλωδίου.

Η στρατηγική στροφή της Ελλάδας προς το Ισραήλ

Η στροφή της ελληνικής διπλωματίας προς το Ισραήλ θεωρείται από πολλούς ως μια καθυστερημένη αλλά απαραίτητη κίνηση. Η ηλεκτρική διασύνδεση αποτελεί ένα έργο στρατηγικής σημασίας, ενώ η ολοκλήρωσή του θα βοηθήσει το Ισραήλ να εξέλθει από την ενεργειακή απομόνωση. Αυτό μπορεί να ενισχύσει τον ρόλο του Ισραήλ στις διαπραγματεύσεις, συμβάλλοντας στην εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων.

Το Ισραήλ, το οποίο στηρίζει θερμά την υλοποίηση του έργου, διατηρεί επίσης εξαιρετικές σχέσεις με τη νέα ηγεσία του Λευκού Οίκου, γεγονός που μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς την Τουρκία.

Το πρόγραμμα των συναντήσεων

Η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών θα πραγματοποιηθεί στις 1:30 μ.μ. και θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της τριμερούς συνεργασίας, καθώς και στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Ο κ. Γεραπετρίτης θα έχει επίσης διμερείς συναντήσεις με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Γκίντεον Σαάρ, στις 12:45 μ.μ., και με τον υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου, Κωνσταντίνο Κόμπο, στις 4:30 μ.μ. Στις 3:30 μ.μ. θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις στον Τύπο.

Στήριξη από το Ισραήλ και νέα τριμερής συνάντηση

Πηγές αναφέρουν ότι αναμένεται νέα δημόσια δήλωση στήριξης από το Ισραήλ, ενώ έχει προγραμματιστεί νέα τριμερής συνάντηση στις αρχές Απριλίου στην Ιερουσαλήμ.

Υπενθυμίζεται ότι το Ισραήλ είχε συνυπογράψει από τον Δεκέμβριο συμφωνία με την Ελλάδα για την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας. Η προγραμματισμένη συνάντηση υποδηλώνει ότι οι συζητήσεις εισέρχονται σε κρίσιμη φάση.

Οι τελευταίες εξελίξεις στη διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ

Παρά τις διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την κανονική διεξαγωγή των ερευνών βυθού σε διεθνή ύδατα, οι γεωπολιτικές προκλήσεις, ιδιαίτερα η στάση της Τουρκίας, έχουν δημιουργήσει εμπόδια στην πρόοδο του έργου.

Η αβεβαιότητα που επικράτησε το τελευταίο διάστημα οδήγησε το ελληνικό Υπουργείο Ενέργειας στην απόφαση να διακόψει προσωρινά τις πληρωμές προς τη γαλλική εταιρεία Nexans, που κατασκευάζει το καλώδιο, αναβάλλοντας την πληρωμή της δόσης της 28ης Φεβρουαρίου.

Ταυτόχρονα, άτυπες επαφές με την Τουρκία δεν απέφεραν ουσιαστικά αποτελέσματα. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα επιδιώκει πλέον να προσεγγίσει το ζήτημα της διασύνδεσης ως μια τριμερή πρωτοβουλία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, απομακρύνοντάς το από το στενό πλαίσιο μιας ελληνοκυπριακής υπόθεσης.

Η θέση του Ισραήλ και ο ρόλος των ΗΠΑ

Η σημασία που αποδίδει το Ισραήλ στο έργο αποτυπώνεται και στις πρόσφατες δηλώσεις του Ισραηλινού πρέσβη στην Αθήνα, Νόαμ Κατζ, στον ιστότοπο Geotrends. Ο Κατζ επανέλαβε τη δέσμευση των τριών χωρών στην υλοποίηση του έργου, τονίζοντας ότι είναι πιο κοντά στην πραγματοποίηση σε σύγκριση με άλλες ενεργειακές πρωτοβουλίες.

Επίσης, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 23 Δεκεμβρίου 2024, ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας και Υποδομών, Ελι Κοέν, είχε δηλώσει ότι «θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να προωθήσουμε την ηλεκτρική διασύνδεση». Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», είχε υπογραμμίσει ότι η διακυβέρνηση Τραμπ μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σύμμαχο για την ενεργειακή στρατηγική του Ισραήλ, της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Την ίδια ημέρα, οι Ελι Κοέν και Θεόδωρος Σκυλακάκης υπέγραψαν διακυβερνητική συμφωνία για την ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής σταθερότητας, περιλαμβάνοντας και τη δημιουργία ενός «πράσινου» διαδρόμου ηλεκτρικής ενέργειας από το Ισραήλ προς την ΕΕ, μέσω Ελλάδας. Το έργο θεωρείται στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο ρόλος της Γαλλίας και της Nexans

Παράλληλα, η Ελλάδα προσβλέπει στη στήριξη της Γαλλίας, δεδομένου ότι η γαλλική Nexans έχει αναλάβει την προμήθεια των καλωδίων, αξίας 1,4 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το 20% του ανεκτέλεστου έργου της εταιρείας, γεγονός που υπογραμμίζει τη στρατηγική σημασία του έργου τόσο για την ελληνική όσο και για τη γαλλική πλευρά.

Με τις διαπραγματεύσεις να βρίσκονται σε κομβικό σημείο, η επόμενη περίοδος αναμένεται καθοριστική για την προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και τη διαμόρφωση των ενεργειακών ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο.